Hans voor de ingang van het zenderpark bij Katwijk.

Opname: Hans (zelfportret), 2008-06-24.

Dit ben ik bij de ingang van het voormalige militaire zenderpark in Katwijk.
Dit zenderpark bevond zich aan de zuidkant van Katwijk a/z. Er is daar een camping, en even voorbij de strandopgang lag het zenderpark.

Die dag had ik het grafje bezocht van mijn broertje Rudy in Noordwijk, en liep ik over het strand van Noordwijk naar Scheveningen. Ik ging ook traditioneel langs de overblijfselen van het zenderpark.

Lees ook de beschrijving die ik maakte van de kindergrafjes in Noordwijk.

Op de plaats waar ik daar sta was de ingang van een bunkercomplex. Daarin was een zenderpark van de verbindingsdienst gevestigd, waar ik 13 maanden heb gediend. Er is na 50 jaar niets meer van over, alleen aan het stukje van de oprit waarop ik sta is nog te zien dat er iets geweest moet zijn. Ik werd daar gelegerd op vrijdag 10 februari 1967, nog geen 22 jaar na de oorlog dus. Ik had daar een goed leven, midden in de duinen, en ik kon me geen betere plaats indenken om Koningin Juliana te dienen.
De werkzaamheden daar bestonden uit het in de lucht houden van de zenders en de antennes, en verder uit de huishoudelijke werkzaamheden. Er was daar geen sprake van militaire dicipline o.i.d., en we hadden enorm veel vrijheden, vooral als het beroepskader (de "Kontols") er niet was (hahaha!).
Op 7 maart 1968 ben ik daar afgezwaaid, en het verblijf daar was een unieke ervaring in mijn leven.
Ik ga hier ieder jaar naar toe na mijn bezoek aan Noordwijk.

Op weg naar Katwijk.

Na mijn basisopleiding in Ossendrecht van 2 maanden voor "geoefend soldaat" ging ik naar de Hojelkazerne in Utrecht. Daar werd ik opgeleid voor "Hersteller-Radio-Schakel" om militaire zend- en ontvanginstallaties te kunnen repareren. Na 5 maanden (begin februari 1966) kregen drie anderen en ik te horen: "Jullie gaan naar De Lier." Dus wij met de trein naar Delft, en vandaar met een bus naar de Lier. We vroegen nog aan de chauffeur of hij bij de legerbasis wilde stoppen. Dat heeft hij misschien wel gedaan, maar de simpele man zei er niet bij dat we er daar waren. Daar kwamen we later achter, en moesten we een stuk teruglopen. Op de legerbasis aangekomen werd ons verteld: "Jullie moeten hier niet zijn, maar in de Alexanderkazerne in Den Haag." Voor zover ik me kan herinneren zijn we toen met een jeep daarheen gebracht. In de Alexander werd ons toen verteld (en de opmerkelijke lezer raadt het natuurlijk al): "Jullie moeten hier niet zijn, maar in het zenderpark Katwijk." Er was die dag echter geen vervoer meer, en we zijn toen in de Alexanderkazerne blijven slapen. Dat was dus voor mij de eerste, en tevens de laatste keer dat ik daar sliep. De volgende dag (het was toen een vrijdag) gingen we met het Volkswagenbusje dat iedere dag op en neer reed, naar het zenderpark. Daar werd ik ingekwartierd, en kreeg ik een rondleiding. Dezelfde dag ging ik met weekeindverlof, want ik werd toevallig ingedeeld in de ploeg die dat had. Met een vrij-vervoer kaartje ging ik vanaf het Vuurbaakplein met een bus naar Leiden, en vandaar met de trein naar Den Haag waar ik woonde, en verder met nog een bus naar huis. Een beetje omslachtig dus. Na het weekeinde ging ik met mijn bromfiets terug naar het zenderpark, dat kostte me ca 45 minuten. Dat ben ik voortaan bijna altijd zo blijven doen.

Oude foto's.
De meeste plaatjes op deze pagina
zijn aanklikbaar voor een grotere versie.

Tijdens mijn verblijf in het zenderpark maakte ik de volgende foto:


Deze foto werd gemaakt van uit een van de antennemasten. Deze mast was 30m hoog, en stond in de meest noordoostelijke punt van het park, vlak bij de camping.
Op de foto is duidelijk de camping te zien, evenals het hek om het complex. Verder zien we op het rijwielpad 3 militairen. Op het gras naast het pad loopt er nog een, die kijkt naar boven. Op het bordje, geheel onder, staat: "Fotograferen verboden", leesbaar vanaf het rijwielpad. (Eigen foto, 1967.)


Nog 2 foto's genomen vanuit de antennemast, richting kamping en Katwijk.
Eén negatief is helaas verloren gegaan.
(Eigen foto's)


Deze foto is gemaakt in de grote kantine tijdens oudejaar 1967. De kerstboom is duidelijk te zien, evenals een soldaat die zich tegoed doet aan drank en spijs. Dat was aan de ingezetenen van het zenderpark wel toevertrouwd. De kerstboom was op nieuwjaar geen lang leven meer beschoren. Zodra de klok middernacht had geslagen werd de kerstboom besprongen en onmiddelijk gestript. Daarna werd de kerstboom ceremonieel verbrand in de "verbrandingsbunker" tegenover de ingang van het zenderpark.
Fotograaf: onbekend, genomen oudejaar 1967.

Dit was een van de weinige oud-en-nieuw vieringen die ik niet thuis of bij familie heb meegemaakt. Precies 10 jaar later vierde ik die bij Emilie, waar ik in 1978 mee trouwde.


Deze foto werd mij op 10 januari 2021 toegezonden door Jan Hoek.
De na mijn tijd aangebrachte dubbele omheining is duidelijk te zien.

Historie.

Het bunkercomplex werd destijds door de Duitse bezetter gebouwd als "Bauplatz 184", er werd in 1942 aan begonnen. Dank zij de Duitsers heb ik daar dus zo'n goede tijd gehad.

Een plattegrondvan het complex vinden we op de site: Bunker rondleiding. Dit document geeft de toestand tot 1955 weer, De verkenners die er in zaten moesten toen het complex verlaten.

Een goed ovezicht van de bunkers aan de westkust van Europa is vergaard op Atlantikwallplatform.

Het zenderpark bestond uit een aantal betonnen (soms gemetselde) bunkers. Deze zijn thans geheel met zand overdekt. Tijdens mijn verblijf aldaar was er wel natuurlijke aanwas van zand, maar deze was te gering om in korte tijd het gehele complex te bedekken. Ik denk daarom dat kunstmatig vrij grote hoeveelheden zand zijn opgebracht. Dit moet omstreeks het jaar 2000 hebben plaatsgevonden.
Ik denk dat het zenderpark van 1955 tot het jaar 2000 operationeel is geweest, gedurende 45 jaar dus.

De laatste 9 maanden (schat ik) van mijn verblijf aldaar was ik gelegerd in de bunker linksonder op de tekening, aangeduid als "Dorus Rijkers horde". Deze bunker had 3 slaapkamers. Er liep een lange overdekte gang naar toe. Tijdens mijn verblijf stond deze bekend als "bunker 47".
Deze bunker was gemetseld, en had ramen die open konden aan de rijwielpadkant. Maar ik kan me niet meer herinneren of je het rijwielpad ook kon zien of dat er nog een duin voor stond.

Later bezoek.

Na het bezoek aan het zenderpark op 2011-04-15 ben ik niet doorgelopen naar de volgende strandopgang, maar heb ik de opgang tegenover de camping genomen. Daarvan was het prikkeldraad op sommige stukken onderbroken, en kon ik op het terrein komen van het voormalige zenderpark. Natuurlijk ben ik daar een kijkje gaan nemen, en heb ik op een duintop gestaan waarvan ik het vermoeden heb dat daaronder de zenderkamer lag. Dat mocht natuurlijk allemaal niet, maar ik doe wel eens meer dingen die niet helemaal mogen.
Helaas heb ik verzuimd om een monster van het "Heilige Zand" mee te nemen. Ik heb me voorgenomen om dit bij een volgende gelegenheid alsnog te doen.

Op donderdag 2012-08-16 ben ik weer vanaf Noordwijk langs het zenderpark gelopen. Daar heb ik weer een opname van de ingang gemaakt, maar nu zonder mezelf er op. Op het asfalt staat nu in verf: 'VERVALT'. Mogelijk duidt dit er op dat het stukje asfalt (het laatste overgebleven stukje van het zenderpark) wordt verwijderd. Jammer dus, ik ben benieuwd.


Als U op het plaatje klikt krijgt U een 800x1280 pixel afbeelding.
Klik hier voor de orginele opname uit de camera.

Daarna ben ik doorgelopen naar de volgende strandopgang, aan de linkerkant daarvan ben ik even gaan baden.


Dit is de oprit, gezien van bovenaf.
De coördinaten zijn: 52°11'29,59"N 04°22'59,46"O, opdat deze plaats nooit zal worden vergeten.
De oprit is op de vergroting door mij aangegeven, met dank aan Google Earth.

Bijna een jaar later, op dinsdag 2013-07-30 ben ik na mijn bezoek aan Noordwijk weer bij het zenderpark geweest.
Het bleek dat het rijwielpad opnieuw (sinds ??) geasfalteerd was.
Het stukje oprit is hierbij ongemoeid gebleven, en het ligt nu een beetje in de diepte.
Door de regen is het rijwielpad op deze opname nat.


Ik vind dat er hier maar een monumentje geplaatst moet worden
ter herinnering aan alle militairen die hier hebben gediend (hahaha).


Tijdens mijn bezoek ben ik op de oprit gaan staan en maakte ik een footprint met mijn HTC-Wildfire.
Dat is een foto met de bijbehorende GPS-coördonaten.
Het resultaat komt behoorlijk overeen met de eerder bepaalde coördinaten.

Breedtegraad= 52°11'29,81"N
Lengtegraad = 04°22'59,08"O

Mijn bezoek op donderdag 6 maart 2014.

Op donderdag 6 maart 2014 bracht ik weer een bezoek aan het voormalige zenderpark. Het was die dag precies 46 jaar geleden dat ik mijn plunjebaal inpakte en naar de Alexanderkazerne ging om daar af te zwaaien. Ik had daar een loopbriefje, en misschien had ik dat moeten inleveren, maar om een of andere reden heb ik dat toen niet gedaan.


Dit is het looppbriefje dat ik verzuimde in te leveren.

Na mijn bezoek aan het grafje van mijn broer in Noordwijk ben ik over het strand naar Hotel Savoy gelopen om daar een ommelet met champignons en 2 koppen koffie te gebruiken. Daar vierde ik ook met nog 3 anderen mijn afscheidsfeest, en als ik naar Katwijk ga neem ik daar altijd een consumptie. Ik ben er dan ook alweer 46 jaar klant! Het strand vóór de boulevard gaat helemaal op de schop. Daar wordt een extra dijk aangelegd, met een parkeergarage eronder.
Bij het zenderpark was weinig veranderd, alleen het opschift op de oprit "vervalt" was nu bijna niet meer leesbaar.


De oprit zoals die er nu uitziet.

Daarna ben ik doorgelopen, en ben ik via de volgende standopgang het strand opgegaan. Met bus 38 vanaf het Vuurbaakplein ben ik naar Leiden gegaan, en vervolgens met de trein naar huis.

Nog meer foto's.

De soldaat Poot was op een avond zijn bed kwijt.
Het had blijkbaar pootjes gekregen.
Na enig zoeken vond hij het in de garage.
Vlnr de soldaten Post, Poot, Ladan (met bier), Rutten, Labbega,
en de dikke kok Winkelman.
Fotograaf onbekend.


Dit is een kijkje in de kantine.
Hierop zijn de TV en het raam naar de voorkant te zien.
Voor de TV zit soldaat Reilingh.
Eigen foto.


Dit is het doorgeefluik voor eten vanuit de keuken naar de Kantine.
In de keuken staat soldaat Rutten.
Eigen foto.


Dit is de grote slaapzaal waarin ikzelf enige maanden heb geslapen.
Daarna verhuisde ik naar "bunker 47".
Eigen foto.


Dit was de ontspanningsruimte van de onderofficieren (onderofficiersmess).
Eigen foto.

Nieuwelingen werden soms ingewijd. Het ging er altijd vrolijk aan toe!
Op de voorgrond staat soldaat Poot, gedeeltelijk achter de kast zit soldaat Baak.
Geheel rechtsboven: soldaat Labbega, links van hem Uw auteur (met bier).
Rechtsonder: soldaat Zijderveld.
Fotograaf: onbekend.


In de duinen konden we heerlijk sleetjerijden.
We hadden zelf een slede in elkaar geknutseld.
Vlnr: sld Labbega, kpl2 Rutten en kpl2 Winkelman.
Fotograaf: onbekend.


In januari 1968 maakten (vlnr) de Kpl2 Rutten, sld Mastenbroek en Kpl2 Ladan een duinwandeling.
Let op het smalspoor dat daar in de duinen was aangelegd.
Er was ook nog een lange muur, en op verschilende plaatsen waren er haaietanden van beton tegen de tanks.
Fotograaf: onbekend.

De eindbuizen van de zenders.

In de eindtrappen van de zenders werden RCA JAN-813 eindbuizen gebruikt.
Deze gingen soms stuk, of ze begonnen slechter te functioneren.
Ze werden dan afgevoerd naar de verbrandingsbunker buiten het terrein, tegenover de poort.
Doodzonde vond ik, daarom heb ik er een achtergehouden en al die tijd zorgvuldig bewaard.
Ik doe er niets mee, maar misschien komt hij nog eens van pas als de belasting op de server te groot wordt.
De 813 kan ik dan als versterkerbuis in een extra eindtrap zetten (hahaha)!
Deze eindbuis werd in 1938 ontworpen, ze bestaan dus al 80 jaar!
Bij het afgebeelde exemplaar (niet het mijne) komt een gloeidraad-spanveer omhoog.
Dit duidt er op dat één van de twee gloeidraden stuk is.

Het blijkt voorlopig niet nodig om 813's voor de server in te zetten.
Op Webwiki wordt zelfs beweerd dat mijn site sneller is dan 98% van alle websites!

Postduiven.

Vanmorgen (2013-08-23) werd ik opgebeld door iemand die een jonge duif had opgevangen en via de Nederlandse Postduiven Organisatie (NPO) naar de eigenaar had gezocht. Hij was natuurlijk verkeerd verbonden, maar het herinnerde me er aan dat er regelmatig postduiven tegen de antennes van het zenderpark vlogen. Blijkbaar werden ze door de elektromagnetische velden gedesorïenteerd, en de arme dieren kwamen dan gewond of dood naar beneden. Een enkele keer moesten we ze uit hun lijden helpen. Ik had als taak op me genomen om dan de poot met de ring af te knippen, en een brief met de gegevens naar de NPO te sturen. Als vindplaats gaf ik dan op: "1 km ten zuiden van Katwijk." Soms kreeg ik dan een bedankbriefje van de eigenaar, maar als die in Katwijk woonde wist hij natuurlijk wel hoe laat het was.

De zenders.

Van de zenders zijn mij geen afbeeldingen bekend, wel vond ik er ergens een op het www.
Als het niet hetzelfde type is, dan lijkt hij er toch veel op.
Het fabikaat en typenummer kon ik hieruit niet afleiden.
Helaas ontbreekt op deze afbeelding de bovenkant.

Fazanten.

In het gebied in en om het zenderpark waren veel fazanten. Ze werden daar ook uitgezet t.b.v. de jacht door Prins Bernhard.
In de zomer zag je ze nouwelijks, maar in de winter als het voedsel schaars was kwamen ze bijna uit je hand eten.
Een keer had de kok beloofd dat hij fazant zou opdienen als we een fazant voor hem zouden vangen. Maar toen er iemand inderdaad met een fazant aankwam zei de kok: "Wat moet ik nou met één fazant voor 20 man?!". Het arme beest werd toen weer losgelaten, maar kon blijkbaar in de bunkers al ontsnappen en kakte eerst nog op mijn bed voordat hij van de vrijheid kon genieten. Dat mocht ik dus zelf schoonmaken.

Hangmeisjes.

Soms hingen er wel eens jonge grietjes rond in de buurt van de poort, of ze zaten met hun billen op de verbrandingsbunker. Als we dan vroegen wat ze daar deden kregen we als antwoord: "We komen hier om genaaid te worden!". Zelf pretendeer ik deze dames daarmee nooit een plezier gedaan te hebben (dat gelooft natuurlijk geen hond, hahaha!), maar bij geruchte hoorde ik dat ze door anderen wel eens op hun wenken werden bediend.

De luidsprekerbox.

De zenderkamer moest altijd permanent bemand zijn, want daarin bevond zich ook de telefooncentrale. En het gebeurde vaak dat je daar 's-nachts volgens een dienstrooster aanwezig moest zijn als "Zenderwacht". Omdat er dan weinig te doen was zorgde ik ervoor dat ik wat te lezen had. Ook luisterde ik naar muziek (Radio Veronica) die uit een stalen luidsprekerbox kwam, en die ik zachtjes had aanstaan. Zo zat ik ook op een nacht in de zenderkamer toen ik plotseling een harde klap hoorde, en daarna was het stil. Het bleek dat de zware luidsprekerbox van de muur was losgekomen en naast me op de grond lag. Daar was een flinke gleuf in het linoleum geslagen. Ik had behoorlijk geluk gehad want de luidsprekerbox was vlak langs mijn oor gegaan.

Muizen.

Op het zenderpark verbleven veel muizen, maar dat viel nog wel mee vond ik. Uit overlevering hoorde ik dat er een keer een militaire muizenverdelger naar ons probleem kwam kijken. Nadat hij zich op de hoogte had gesteld van de omvang van het muizenbestand en de hopeloosheid van zijn taak inzag rende hij hardgillend weg, onder achterlating van een zakje muizekorrels.

Ingestuurde foto's.

Dit is een kranteknipsel met een foto van de ingang van het komplex na de sluiting van het zenderpark.
Let op de dubbele omheining! De binnenste werd pas later aangebracht.
Als datum staat aangegeven: 2000-03-18, de bron is verder niet bekend.
Het kleine voetgangerspoortje (rechts) was blijkbaar al enige tijd buiten gebruik.


Dit is een fraaie opname van de loopgang vóór de hoofdbunker.
Bijzonder zijn hier de steunbogen, die houden het duin aan de rechterkant tegen.

Nico Biemond, die ca 2 jaar na mij op het zenderpark heeft gediend, reageerde op deze webpagina.
Hij stuurde me de volgende foto's op:
(De plaatjes zijn aanklikbaar voor een grotere versie.)


Op deze groepsfoto die ca in 1970 genomen is staat Nico Biemond in de achterste rij als vijfde van links.
Bijzonder is hier het beroepskader, rechts achter staan kapitein van der Straaten, geheel rechts achter de sergeant Hoogendoorn
en daarvoor sergeant Attenhoven.
Er staan hier ook militairen op in burgerkledij, kort nadat ik uit militaire dienst was vertrokken werd dit toegestaan.
In mijn tijd mocht je uitsluitend militaire kleding aanhebben, ook buiten diensttijd.


De radiowerkplaats.
Let vooral op de AR88, geheel linksonder, een der vermaardste ontvangers ooit.
Misschien hebben de geallieerden de tweede wereldoorlog er niet mee gewonnen, maar ze hebben toch zeker niet tegengewerkt.


Het pad naar de parkeergarage, en het poortwachtershuisje.


Een kijkje op het antennepark.


Twee kijkjes in de "feestbunker".
Behalve over de bunkers op het complex beschikten we over een "feestbunker" die buiten het terrein lag.
Die werd in orde gemaakt voor vertier, en omdat iedereen daar mocht komen nodigden we ook verpleegsters uit van het Zeehospitium.
In mijn tijd werden daar 4 bunkerfeesten gehouden, waarvan (in mijn herinnering) 2 met verpleegsters.
Een keer (zonder verpleegsters) liet ik verstek gaan, toen was ik op vakantie in Frankrijk.


Nog twee foto's van de feestbunker.
Deze komen echter van Gerard Smits.


Zo te zien heeft het bier rijkelijk gevloeid, en niet alleen door de kelen!
Eigen foto, 1967.


Het ging er gezellig toe in de onderofficiersmess.


Een fraaie zonsondergang achter een van de antennemasten.


Deze foto ontving ik op 2 april 2014 van Gerard Smits.
Achteraan ,vlnr; serg.deLange; serg.van Ieperen; serg.v.d.Togt; korp.Bouwman; sld.Smits; korp.Hoogendam; serg.maj.Attenhoven.
Vooraan; sek.Nelissen; korp.Swart; Korp.v.d.Laan.

De hr. Steenvoorde stuurde mij op 21 januari 2020 de volgende foto van de ingang van het zenderpark toe:


Dit is de ingang van het zenderpark voordat het werd gesloten.
De tweede (binnen)omheining heb ik zelf nooit gezien, en is na mijn tijd aangebracht.

Mijn bezoek op dinsdag 14 april 2015.

Na mijn bezoek aan Noordwijk ben ik via het strand (gdeeltelijk) en de duinen naar Hotel Savoy
gelopen, om daar een uitsmijter met Ham + Kaas te verorderen.
Op het vuurbaakplein zag ik dat ik nog 25 minuten de tijd had voordat de bus naar Den Haag CS kwam.
Met een beetje geluk kon ik nu nog naar het zenderpark heen en weer lopen.
Daar zag ik dat er sinds de vorige keer niets was veranderd, ik heb dan ook geen opname gemaakt,
maar maakte ik meteen rechtsomkeer. Inderdaad kwam ik een paar minuten aan vóór de bus.

Mijn bezoek op donderdag 9 juni 2016.

Na mijn bezoek aan Noordwijk ben ik weer via het strand naar de boulevard van Katwijk gelopen. Het hotel Savoy werd verbouwd, daar kon ik dus niet terecht, maar ik ben verderop op de boulevard een uitsmijter gaan eten. Daarna ben ik doorgelopen naar het zenderpark, en onderweg heb ik op het Vuurbaakplein de vertrektijden van de bus naar Den Haag CS geverifieerd.

Zoals je kunt zien is er sinds de vorige foto weinig veranderd.
(Eigen opname.)
Omdat het nogal fris was heb ik er van afgezien om via de volgende strandopgang naar het strand te gaan om te gaan zonne- en zeebaden. Daardoor kon ik ook een bus nemen die een uur eerder naar Den Haag vertrok. Ik was dan ook een uur eerder thuis.

Mijn bezoek op dinsdag 25 april 2017.

Deze dag liep ik van Noordwijk over het strand naar Katwijk. Tijdens mijn bezoek aan het zenderpark bleek er niets veranderd te zijn.

Hans Ladan.

U kunt Uw mail sturen naar: h.140@kpnmail.nl


Last update : 2022-12-01 12:44:25 .
Een Boulevard Profond® creatie.